Η Δήμητρα Κ. Βαΐτσου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Οικογενειακή Θεραπεύτρια, εξηγεί τι πραγματικά συμβαίνει με την ψυχολογία των εφήβων.
Εφηβεία, μία λέξη όπου εμπεριέχει πολλές σημασίες, ερμηνείες, βιολογικές και ψυχολογικές αλλαγές. Ήδη από μόνο του είναι ένα θέμα το οποίο έχει αναπτυχθεί, μελετηθεί, συζητηθεί σε πολλά κοινωνικοπολιτιστικά συμπόσια.
Σειρές βιβλίων έχουν γραφεί για τον έφηβο. Συζητήσεις πολλών ορών αφιερώνονται μεταξύ γονέων για τα έφηβα παιδιά τους. Ψυχολόγοι και Κοινωνικοί Ανθρωπολόγοι επιλέγουν να ειδικευθούν σε θέματα εφηβείας... Διήμερα και τριήμερα συνέδρια έχουν αφιερωθεί σ’ αυτό το μεταβατικό στάδιο εξέλιξης του νέου. Το φάσμα ηλικίας καλύπτει από 11-18 ετών. Ας μην παρεξηγηθούν λοιπόν εκείνοι που αισθάνονται, νιώθουν και πράττουν πάντα ως -οι λεγόμενοι- ‘αιώνιοι έφηβοι’!
...Πραγματικά παρατηρώντας κανείς -διακριτικά- μία ομάδα εφήβων θα δει, θα αναγνωρίσει στοιχεία και χαρακτηριστικά που ΄χει ακούσει, που έχει δει. Ίσως να μπει και στην σκέψη να συγκρίνει την τότε δική του εφηβική ηλικία με την τωρινή.... Και δεν χρειάζεται βέβαια να υπάρχει μεγάλη απόκλιση ετών. Ακόμα και η γράφουσα που απέχει σχεδόν μία δεκαετία και κάτι, από τα σχολικά-εφηβικά δρώμενα παρατηρεί αρκετές αλλαγές, οι οποίες σχετίζονται κυρίως σε εξωτερικούς παράγοντες και σε θέματα αναγκών που ολοένα και αυξάνονται και τροποποιούνται.
Βλέπουμε και παρατηρούμε κατά καιρούς πως είναι οι νέοι μας ντυμένοι, τι μουσική ακούν, και πολλοί από εμάς τρομάζουν. Τα μαύρα ρούχα, το μελαγχολικό ύφος, το στιλ ‘δεν με νοιάζει τίποτα’ και το έντονο μολύβι κάτω από τα μάτια, δεν δηλώνει τίποτα άλλο από μία στάση να ξεχωρίζουν που κάνουν όλοι οι έφηβοι ανεξαρτήτως στάσεων, τάσεων και μόδας. Αυτά ανάλογα με την εποχή αλλάζουν, αυτό που μένει ίδιο όσα χρόνια και να περάσουν είναι οι εσωτερικές αναζητήσεις τους, η ανάγκη να κάνουν έντονη την ύπαρξη τους, η ανησυχία για το μέλλον και η αίσθηση του ανήκειν κάπου. Ας μην κριθεί λοιπόν το ΄΄έξω’ αλλά στο ‘μέσα’ είναι όλος ο πλούτος ενός νέου.... ας μάθουμε να μεταφράζουμε και να ερμηνεύουμε ότι βλέπουμε, εκείνοι μας στέλνουν μηνύματα, εμείς τι κάνουμε λοιπόν μ’ αυτά;!!!
Όσα χρόνια και να περάσουνε η ουσία και αυτό που ζητά ένας έφηβος είναι μία, «να μπορέσει με τον δικό του τρόπο να εκφράσει αυτό πού αισθάνεται. Να του επιτραπεί να κάνει και λάθη και να μάθει μόνος του από αυτά. Μην τρομάζουν λοιπόν οι εκάστοτε κατά καιρούς ενδυματολογικές επιρροές, η μουσική που ακούν η «άλλη» γλώσσα που χρησιμοποιούν.
Συγκεκριμένα, εδώ θα γίνει μία αναφορά (με αριθμούς) σε κάποια θέματα που αφορούν -άμεσα- τους εφήβους μας. Ας μην εκπλαγείτε, τα νούμερα προέρχονται από διάφορες πηγές ερευνών που γίνονται κατά καιρούς με επίκεντρο τον έφηβο και την ζωή -γύρω του-.
Έρευνα που πραγματοποίησε το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών κατέγραψε ότι τέσσερα στα δέκα αγόρια και έξι στα δέκα κορίτσια, οι σχολικές υποχρεώσεις είναι τόσες που δεν προλαβαίνουν ν’ ανταπεξέλθουν μ’ αποτέλεσμα να ‘πιέζονται’, συμπεριλαμβανομένων και των εξωσχολικών δραστηριοτήτων (φροντιστήρια, αθλήματα, ξένες γλώσσες...).
Όσον αφορά το κομμάτι του αλκοόλ και του τσιγάρου οι έφηβοι αναγνωρίζουν τις επιβλαβείς συνέπειες που ΄χουν στην υγεία τους και ιδίως μακροπρόθεσμα, αλλά το 28% δηλώνει ότι καταναλώνουν αλκοόλ έως και δύο φορές την εβδομάδα. Σχετικά με το κάπνισμα από τα 14 τους χρόνια ξεκινούν οι έφηβοι την πρώτη τους επαφή μ’ αυτή την δύσκολη –να κοπεί- συνήθεια. Το 41,7% των νέων ηλικίας 14 και άνω καπνίζει. Το 14,6% των μελών μιας οικογένειας καπνίζει πριν την ενηλικίωση του.
Όσοι αποφάσισαν και θέλησαν να το ‘αφαιρέσουν’ από την ζωή τους ανέρχονται σ’ ένα 3% από μαθητές του γυμνασίου, ενώ το 11% μαθητών Λυκείου το διέκοψε έπειτα από συστηματική χρήση.
Δεν είναι λίγες πάντως και οι αναφορές που γίνονται για την σχέση των εφήβων με ‘εξαρτημένες΄’ ουσίες. Από την ηλικία μόλις των 15 οι έφηβοι αρχίζουν δειλά να ‘φλερτάρουν’ με την κάνναβη. Το ΄προφίλ’ των χρηστών δείχνει ότι 7 στους 10 διαμένει με τους γονείς του. Μισοί από τους εφήβους που μετέβησαν σε θεραπευτικά προγράμματα έχουν συλληφθεί κάποια στιγμή στο παρελθόν (πηγή: Θεραπευτικό πρόγραμμα εφήβων ΚΕΘΕΑ 2000-2005).
Συνδέεται η παραβατικότητα με την χρήση ουσιών;
Σύμφωνα με έγκυρα στοιχεία της θεραπευτικής κοινότητας ΚΕΘΕΑ η αναλογία αντρών-γυναικών ως προς την χρήση ναρκωτικών παραμένει σταθερή κατά την διάρκεια των 7 πρώτων χρόνων (είναι ο μέσος όρος απεξάρτησης). Η εξάρτηση σχετίζεται με την παραβατικότητα καθώς τρία στα τέσσερα άτομα που απευθύνονται σε θεραπευτική κοινότητα έχει κάποια εμπλοκή με το νόμο. Δεν είναι όμως απόλυτο ότι παραβατικότητα =χρήση. Η αντικοινωνική – παραβατική συμπεριφορά έχει πολλές ερμηνείες και πολλούς λόγους που οδηγούν έναν νέο σ’ αυτή. Ας θυμηθούμε τον 18χρονο από την Φιλανδία που από τους πυροβολισμούς του έπεσαν νεκροί 8 μαθητές όπως και ο Διευθυντής του σχολείου. Αίτια αυτής της πράξης όπως άμεσα ανακοινώθηκε ήταν ο θαυμασμός και η «ηρωποίηση» που έδειχνε ο 18χρονος στη μορφή του Γερμανικού Δικτάτορα Χίτλερ και του Στάλιν.
Είναι μόνο αυτό τελικά;
..... και όμως αναφέρεται ότι ένα 30% των εφήβων μας, εμφανίζει ‘ψυχολογικά προβλήματα’. Εδώ έρχονται να προστεθούν η σωματική και η ψυχολογική ευεξία σε σχέση με την αυτονομία των νέων, τις σχέσεις τους με τους γονείς τους, τους συνομηλίκους, το αντίθετο φύλο. Οι Έλληνες έφηβοι αποφεύγουν να επισκέφτονται ένα Ψυχοθεραπευτή ακόμα και σε περιπτώσεις που μπορεί να αντιμετωπίζουν αναπτυξιακές –μαθησιακές δυσκολίες ή ακόμα και ‘εσωτερικά’ -προσωπικά τους ζητήματα. Είναι η αίσθηση που έχουν ότι θα τα ‘βγάλουν πέρα μόνοι τους’....... Αρκετοί είναι οι μαθητές που δηλώνουν πως δεν νιώθουν να έχουν αυτονομία στην ζωή τους, ένας από τους λόγους που μπορεί να είναι υπαίτιος είναι το φορτωμένο εξωσχολικό πρόγραμμα.
Το 32% των εφήβων δεν διαθέτει δικό του υπνοδωμάτιο, τέσσερις στους δέκα δεν έχουν ηλεκτρονικό υπολογιστή στην διάθεση τους. Εκείνο όμως που ανησυχεί ιδιαίτερα τους νέους (παρ’ότι πολλοί δεν τους πιστεύουν!!) είναι οι δύσκολες –‘προβληματικές΄’ σχέσεις που έχουν με τους γονείς τους!! Άρα λοιπόν ας μην ψάχνουμε αλλού για αιτίες, το δηλώνουν και οι ίδιοι.
Η οικογένεια είναι ο πυρήνας του όλου......
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου