Εφηβοφωνία: Η λεπτή-ψηλή φωνή στον έφηβο

Η Μαρινέλλα Τσουκαλά M.A., CCC-SLP, Παθολόγος Λόγου και Ομιλίας, Ιδρυτής και Επιστημονικός Διευθυντής του Κέντρου "Λέγειν", εξηγεί τι είναι η εφηβοφωνία, τι η φωνή και ποιά είναι τα φωνητικά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν.
• Τι είναι η εφηβοφωνία - puberphonia;

Παθολογική μεταφορά του ύψους της φωνής που μπορεί να εμφανιστεί στην αρχή της εφηβείας (συνήθως) στα αγόρια. Η φωνή διακυμαίνεται ανάμεσα στους υψηλούς τόνους της παιδικής φωνής και στους μπάσους τόνους της ανδρικής φωνής χωρίς να σταθεροποιείται.

• Που οφείλεται;

Οφείλεται στην δυσαρμονική ανάπτυξη των οργάνων που μπορεί να συμβεί σ' αυτήν την ηλικία, π.χ. ο λάρυγγας να παραμένει παιδικός και έτσι οι μύες του λάρυγγα να μην είναι έτοιμοι να δεχθούν τις ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν στον οργανισμό του εφήβου. Oι ορμονικές αλλαγές είναι ταχύτατες, ο λάρυγγας αποκτά τις διαστάσεις ενός ενήλικα και οι φωνητικές χορδές αλλάζουν σε μήκος και μάζα. Η συχνότητα παλμού στα παιδιά είναι περίπου στα 335Hz και μειώνεται ταχύτατα λόγω των ορμονών στα 124Hz όπου είναι η συχνότητα παλμού της ανδρικής φωνής. Αυτή αλλαγή συμβαίνει και στα κορίτσια (ήπια μορφή) όπου μειώνεται περίπου στα 227 Hz.

Επίσης μπορεί να οφείλεται σε ψυχολογικούς παράγοντες του ατόμου σε σχέση με το περιβάλλον του.

• Συχνότητα

Εμφανίζεται λιγότερο στις γυναίκες από ότι στους άνδρες (Verdolini K., Rosen C.A., Branski R.C., 2006). Η συχνότητα είναι 1 στους 900.000 ανθρώπους.(Bhattaai, B. et al, 2010)

• Πως αντιμετωπίζεται;

Με την βοήθεια Παθολόγου Λόγου-Φωνής και Ομιλίας, -δηλαδή με συνεδρίες λογοθεραπείας- μπορεί να ξεκινήσει το άτομο την αποκατάσταση της φωνής. Αφού γίνει Ανάλυση της Φωνής, και συμπληρώσει ένα εκτενές ερωτηματολόγιο για την φωνή, μαθαίνει να τοποθετεί φωνητικά σωστά την φωνή του μέσα σε λίγες συνεδρίες. Δηλαδή την φωνή που του ταιριάζει καλύτερα, ανάλογα με το φύλο και την ηλικία του.

Πρέπει απαραιτήτως να προηγηθεί Ωτορινολαρυγγολογική εξέταση, όπου να αποκλείει οργανική πάθηση.

• Τι είναι η φωνή;

Η φωνή είναι ο ήχος που παράγεται από τον λάρυγγα και χαρακτηρίζεται από το ύψος (τόνο), την ένταση και την χροιά ή την ποιότητά του.

• Που βρίσκεται ο λάρυγγας;

Ο λάρυγγας βρίσκεται στον λαιμό. Το "μήλο του Αδάμ", το οποίο φαίνεται πιο πολύ στους άνδρες, σχηματίζει το μπροστινό μέρος του λάρυγγα. Οι φωνητικές χορδές βρίσκονται πίσω από το "μήλο του Αδάμ".

• Πως παράγεται η φωνή;

Όταν εκπνέουμε, ο αέρας περνά από τους πνεύμονες διαμέσου του λάρυγγα. Γενικά δεν παράγεται ήχος από αυτή την απλή πράξη αναπνοής. Όταν κλείνουν οι φωνητικές χορδές σαν βαλβίδα, ο αέρας περνά απαλά μέσα τους, προκαλώντας δονήσεις στις χορδές και έτσι παράγεται η φωνή.

• Τι είναι η "φυσιολογική" φωνή;

Μια φωνή θεωρείται φυσιολογική όταν ο τόνος, η ένταση και η ποιότητά της είναι κατάλληλα για επικοινωνία και ταιριάζουν στο ανάλογο άτομο. Μερικές φορές η φωνή μπορεί να φαίνεται ακατάλληλη για το άτομο, ανάλογα με την ηλικία ή το φύλο, όπως για παράδειγμα μια φωνή υψηλού τόνου σε έναν άνδρα ενήλικα. Κακή χρήση της φωνής, όπως το να μιλά κάποιος δυνατά ή να αλλάζει τη χροιά της φωνής του, μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα. (ASHA)

• Τι είναι φωνητικό πρόβλημα;

Η φωνή γίνεται προβληματική όταν ο τόνος, η ένταση ή η ποιότητά της, τραβούν την προσοχή του ακροατή και όχι αυτά που λεει. Υπάρχει επίσης πρόβλημα εάν ο ομιλητής παρουσιάζει πόνο ή ενόχληση όταν μιλάει ή τραγουδάει.

• Πως μπορούν να βοηθηθούν τα προβλήματα της φωνής;

Πολλά από τα προβλήματα της φωνής βελτιώνονται κατά πολύ με τη βοήθεια του Παθολόγου Λόγου Φωνής & Ομιλίας. Μερικά προβλήματα μπορεί να βελτιωθούν από έναν συνδυασμό φαρμακευτικής ή χειρουργικής επέμβασης και της ειδικής βοήθειας του Παθολόγου Λόγου και Ομιλίας. Όταν η κακή χρήση της φωνής έχει προκαλέσει μια κατάσταση η οποία απαιτεί χειρουργική επέμβαση, η βοήθεια του Παθολόγου Λόγου-Φωνής και Ομιλίας θα είναι αναγκαία ώστε να αποφευχθεί η επανεμφάνιση του προβλήματος. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στον καρκίνο του λάρυγγα, ο Λαρυγγολόγος μπορεί να προτείνει χειρουργική επέμβαση και προ-εγχειρητική φωνητική προετοιμασία από το Παθολόγο Λόγου-Φωνής και Ομιλίας. (ASHA)

• Τι είναι ο Παθολόγος Λόγου Φωνής και Ομιλίας;

Ο Παθολόγος Λόγου-Φωνής και Ομιλίας (Speech/Language Voice Pathologist or Vocologist) είναι ειδικευμένος με μεταπτυχιακές σπουδές (επιπέδου Μάστερ ή Διδακτορικού) ώστε να κάνει μια μη-ιατρική εκτίμηση της φωνητικής δυσκολίας και να καθορίσει το κατάλληλο πρόγραμμα για την καλυτέρευση της. Ο Παθολόγος Λόγου-Φωνής και Ομιλίας θα πρέπει να είναι επίσημα αναγνωρισμένο και διπλωματούχο μέλος των διεθνών επιστημονικών εταιρειών (όπως π.χ. American Speech-Language-Hearing Association) (ASHA)

• Πως μπορώ να αποφασίσω για το ποια είναι η πιο κατάλληλη βοήθεια;

Θα πρέπει να συμβουλευτείτε και τον Ωτορινολαρυγγολόγο αλλά και τον Παθολόγο Λόγου-Φωνής και Ομιλίας διότι η βελτίωση της φωνής για μεγάλο χρονικό διάστημα εξαρτάται πάντα από την σωστότερη συνεργασία της ομάδας. (ASHA)