Η Δήμητρα Κ. Βαΐτσου, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Bsc, Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια, εξηγεί τους λόγους που δημιουργείται το άγχος των εξετάσεων στον έφηβο, καθώς και τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος.
Διάβασμα, διάβασμα , διάβασμα, μία λέξη μία έννοια που έχει την δύναμη να κρύβει την πτυχή όλου του μέλλοντος μας. Είναι όμως έτσι;; Κρίνονται όλα, τι άνθρωποι θα είμαστε, τι αξία θα έχουμε, τι βάσεις σε μόνο μία χρονιά;; Σαν να υπάρχει κάτι καταναγκαστικό που να λέει ότι ο καθένας στα 17 του θα ορίσει το μέλλον του, την ζωή του. Μία λάθος κίνηση, ένα δύσκολο συναίσθημα και μετά τι;; Η αποτυχία στα 17 χρόνια ενός νέου μπορεί για κάποιους να είναι μία ένδειξη «άλλου» προχωρήματος, από εκείνο που είχαν υιοθετήσει ότι θα βγει ή ότι θα ήταν το καλύτερο για τους ίδιους.
Μπορεί οι 17χρονοι έφηβοι να μην είναι σίγουροι για την επιλογή τους, την ακολουθούν όμως επειδή ενδόμυχα πιστεύουν ότι έτσι πρέπει να γίνει, για να νιώσουν καλύτερα ίσως και ήρεμα και οι τριγύρω τους. Ίσως θα ήταν ωφέλιμο κάποιοι να συμμαχούν περισσότερο και πιο εμφανές μαζί τους, να τους αφουγκράζονται αλλά και να τους διαβεβαιώνουν ότι όλα δεν κρίνονται μόνο σε μία χρονιά, σε μία στιγμή σ’ ένα ή δύο γραπτά.
Η αξία ενός νέου διαφαίνεται και μετά τις εξετάσεις και είναι χρήσιμο οι γονείς και το εκπαιδευτικό σύστημα να το σέβονται αυτό και να συνεχίζουν να καλλιεργούν στον νέο το ερέθισμα του προχωρήματος, της θέσπισης νέων στόχων και επιθυμιών. «Την ζωή στα χέρια τους», αποκλειστικά δεν την λαμβάνουν στην Τρίτη Λυκείου, αλλά από την στιγμή που γεννιούνται και καθημερινά «πολεμούν» για την διασφάλιση της δικής τους ασφάλειας στην ζωή τους. Αρκετοί ενήλικοι πιστεύουν και το υποστηρίζουν σθεναρά ότι η επιτυχία στις πανελλαδικές εξετάσεις είναι ίσως μία από τις πιο σημαντικές αποφάσεις ενός παιδιού, για το μέλλον του.
Αυτό με διάφορους τρόπους μεταφέρετε στον νέο και είτε γίνεται μόνιμη ανάγκη επιτυχίας ή δίνεται ένας αγώνας μη-πάλης γ’ αυτό που ίσως οι γονείς ανησυχούν και θέλουν απεγνωσμένα να καταφέρει ο γιος ή η κόρη τους. Στην Ελληνική οικογένεια συνήθως τα μέλη συνενώνουν αρκετά το άγχος, τις αγωνίες, τις επιτυχίες τους. Όλοι είναι ένα, το ατομικό μετά δυσκολίας φαίνεται. Οι εξετάσεις όμως του μαθητή είναι δικές του, δική του και η αγωνία, ξεχωρίζει από εκείνη των γονιών και ο κάθε γονιός είναι να το καταλάβει, αυτό, να το σέβεται, μ’ αυτό τον τρόπο δείχνει την εκτίμηση του στο παιδί του, επίσης να του προσφέρει τον χρόνο και τον χώρο να καλλιεργήσει τις δικές του δυνατότητες, τις πεποιθήσεις, τις γνωστικές του αναζητήσεις τις επιτυχίες, τις αποτυχίες. Ο νέος θέλει το γονιό δίπλα του και όχι από επάνω του, πίσω ή μπροστά του, απλά ΔΙΠΛΑ.....
Όποιος έχει περάσει από τη θέση του υποψηφίου των Πανελληνίων εξετάσεων κάποια στιγμή στη ζωή του γνωρίζει καλά ότι άγχος και Πανελλήνιες είναι στενά συνδεδεμένα. Αυτό δικαιολογείται μέχρι ένα βαθμό εξαιτίας και της μορφής των εξετάσεων που λίγο ή πολύ δείχνουν να καθορίζουν μέσα σε τρεις ώρες την πορεία της ζωής των υποψηφίων τουλάχιστον για τα επόμενα τέσσερα - πέντε χρόνια. Αυτό όμως μέχρι ένα βαθμό. Το σύστημα δεν είναι ο μόνος υπαίτιος, είναι και η προσωπική αντίληψη του κάθε υποψηφίου γι’ αυτό και δεν είναι όλοι το ίδιο αγχωμένοι την ημέρα των εξετάσεων.
Η προσωπική αποκωδικοποίηση των ερεθισμάτων είναι ένας παράγοντας που μπορεί κανείς να ρυθμίσει, προκειμένου να μετριάσει το άγχος του. Αν κάποιος αντιλαμβάνεται τη συγκεκριμένη διαδικασία ως εν δυνάμει καταστροφική, αν θεωρεί ότι ο ίδιος δεν είναι ικανός να επηρεάσει την πορεία του και να την φέρει στα δικά του μέτρα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ή αν από την άλλη, θεωρεί ότι όλα είναι στα δικά του χέρια και ο παράγοντος «συγκυρίες» δεν μπορεί να είναι μια πτυχή του ζητήματος, αν παραγνωρίσει αντικειμενικές δυσκολίες που τυχόν υπάρχουν, τότε είναι πολύ πιθανό να πάει κανείς στις εξετάσεις πολύ- πολύ αγχωμένος.
Το ιδανικό είναι να πάει κανείς στις εξετάσεις έχοντας στο μυαλό του τα πράγματα στις αντικειμενικές τους διαστάσεις. Πράγματι, είναι μια κατάσταση όχι καθημερινή, με δυσκολίες και ευκαιρίες. Σίγουρο είναι επίσης ότι είναι μία σημαντική μάχη στη ζωή κάποιου, είναι η τελική κάθοδος στο γήπεδο μετά από χρόνια προπόνησης! Δεν είναι ικανή όμως ούτε να καταστρέψει τη ζωή κάποιου αλλά ούτε και να την εξασφαλίσει.
Πριν από τις εξετάσεις, οφείλεις να έχεις:
• Πολύ καλά οργανωμένο πρόγραμμα προετοιμασίας και μελέτης.
• Πρόγραμμα ξεκούρασης και ψυχαγωγίας.
• Προσοχή και σωστή αυτοσυγκέντρωση την ώρα της μελέτης για να λειτουργεί καλύτερα η μνήμη και να διευκολύνεται η απομνημόνευση.
• Πίστη και εμπιστοσύνη στον εαυτό σου.
• Πίστη για την επιτυχία.
• Προσοχή στη διατροφή σου (ελαφρύ φαγητό, υγιεινή διατροφή, όχι πολλούς καφέδες, αλλά κυρίως χυμούς).
• Προσοχή στο ωράριο του ύπνου (όχι λιγότερο από 6 με 7 ώρες κάθε βράδυ).
Όταν φτάσει η ημέρα των εξετάσεων, θα ήταν προτιμότερο:
• Να έχεις κοιμηθεί αρκετά και να ξυπνήσεις αισιόδοξα, χωρίς βέβαια να παραλείψεις ένα καλό και ελαφρύ πρόγευμα.
• Να φτάσεις στο σχολείο αρκετά νωρίτερα και να προσπαθήσεις να μείνεις μόνος σου τα τελευταία 15 λεπτά πριν μπεις στην αίθουσα των εξετάσεων, αποφεύγοντας τις επαναλήψεις της ύλης.
• Να μην παρασύρεσαι από ψιθύρους, φλυαρίες ή πανικοβλημένους συμμαθητές σου, που σε πληροφορούν ότι τα θέματα θα είναι πολύ δύσκολα.
Κατά τη διάρκεια των εξετάσεων, θα ήταν ωφέλιμο:
• Να μπεις στην αίθουσα με αυτοπεποίθηση και με σιγουριά ότι οι κόποι σου θα αμειφθούν.
• Να διαβάσεις τα θέματα πολύ προσεκτικά με ηρεμία και έλεγχο της αγωνίας σου.
• Να επιλέξεις γρήγορα και προσεκτικά τα θέματα στα οποία θα απαντήσεις.
• Να σημειώσεις όλα τα βασικά σημεία της κάθε απάντησης, για να μην τα ξεχάσεις όταν θα προχωρήσεις στη συγγραφή της.
• Να προβείς σε σωστή κατανομή του διαθέσιμου χρόνου, ώστε να μη νιώσεις ότι πιέζεσαι.
• Να απαντήσεις πρώτα στις ερωτήσεις που αφορούν στα θέματα που γνωρίζεις καλύτερα. Έτσι, δε θα ξεκινήσεις με το αίσθημα του πανικού και ταυτόχρονα θα εξοικονομήσεις μεγαλύτερη άνεση χρόνου.
• Να αφήσεις τελευταίες τις πολύ δύσκολες ερωτήσεις και να δείξεις επιμονή στην κατασκευή των απαντήσεών τους.
• Σε περίπτωση που νιώσεις κατά τη διάρκεια των εξετάσεων ότι οι γνώσεις σου «εξαφανίστηκαν» από τη μνήμη σου, τότε μπορείς να εφαρμόσεις ασκήσεις νευρομυϊκής χαλάρωσης, να αντικαταστήσεις τις αρνητικές σου σκέψεις με θετικές και να υπενθυμίσεις στον εαυτό σου ότι μπορείς να τα καταφέρεις και ότι η κατάσταση βρίσκεται υπό τον έλεγχό σου.
• Όταν τελειώσεις όλες τις ερωτήσεις, να ελέγξεις καλά τις απαντήσεις σου, προκειμένου να εξετάσεις αν έχεις απαντήσει πράγματι σε αυτό που ζητείται και αν έχεις παραλείψει κάτι.
• Να δώσεις μεγάλη προσοχή στη σαφήνεια, στην ακριβολογία και στην πληρότητα κάθε απάντησης. Επίσης, η προσοχή σου να επικεντρωθεί και στην εμφάνιση του γραπτού σου καθώς και στην ορθογραφία.
• Μην παραδώσεις το γραπτό σου, αν δεν το ξαναδιαβάσεις δύο φορές τουλάχιστον. Αν κάποιοι έχουν παραδώσει τα γραπτά τους πριν από εσένα, μη νιώθεις άγχος και αγνόησε τους, εφόσον βρίσκεσαι μέσα στα όρια του χρόνου εξέτασης.
• Τέλος, μην έχεις αγωνία και μετά το πέρας της εξέτασης. Να έχεις την πεποίθηση πως το γραπτό σου θα βαθμολογηθεί δίκαια, όπως του αξίζει.
Ο μύθος του τέλειου παιδιού
Ένας από τους λόγους που οι γονείς θεωρούν ότι το παιδί τους, τους κάνει ρεζίλη είναι ότι μέσα τους έχουν ριζωμένο το μύθο του τέλειου παιδιού. Σύμφωνα με το πρότυπο αυτό, το παιδιά είναι «τέλεια» στο κάθε τι, και χωρίς κόπο και προσπάθεια από την πλευρά των ενηλίκων στη ζωή τους, ξέρουν πως πρέπει να φερθούν σωστά σε κάθε περίσταση, μπορούν να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους, γνωρίζουν πιο είναι το ιδανικό και, με δυο λόγια, φέρονται άψογα και άρα, δε ρεζιλεύουν τους γονείς τους.
Υπάρχει το τέλειο παιδί;
Εδώ θα πρέπει όμως να πούμε ότι δεν υπάρχει το «τέλειο» παιδί, με την έννοια που το περιγράψαμε πιο πάνω. Υπάρχουν παιδιά τα οποία μαθαίνουν τους κανόνες συμπεριφοράς και, μέσα από την διαδικασία της μάθησης με τη δοκιμή και το λάθος, αποκτούν σωστή συμπεριφορά.
Οι γονείς αποκτούν μερικές φορές ιδιαίτερα υψηλές προσδοκίες για τα παιδιά τους, χωρίς απαραίτητα να κρίνουν αν αυτό που επιθυμούν είναι κατάλληλο για την χρονολογική και αναπτυξιακή ηλικία του παιδιού τους και χωρίς να προσπαθούν να τα βοηθήσουν να ανταποκριθούν σε αυτές τις προσδοκίες.
Συχνά οι γονείς επιθυμούν να καταξιωθούν μέσα από το παιδί τους. Στο χαρακτηριστικό και την απόδοση του παιδιού τους βλέπουν τον εαυτό τους και όχι ένα άλλο, ξεχωριστό οπό αυτούς άτομο. Υιοθετώντας όμως μια τέτοια στάση, επικεντρώνονται γύρω από το πώς θα «έπρεπε» να είναι το παιδί τους και όχι γύρω οπό το ποιο είναι σαν άτομο, με αποτέλεσμα να αισθάνονται ότι το παιδί τους, τους ρεζιλεύει όταν δεν κάνει αυτό που οι ίδιοι επιθυμούν. Οι γονείς αυτοί χρησιμοποιούν το παιδί τους σαν την προσωπική τους ηθική καταξίωση και έτσι δε γίνονται παιδοκεντρικοί, αλλά εστιάζουν ψυχολογικά στον εαυτό τους και τις ατομικές τους ανάγκες.
Όταν όμως ο γονιός ξεκινάει την σχέση του με το παιδί του με αυτό τον τρόπο, δεν είναι ψυχολογικά διαθέσιμος να στηρίξει το παιδί του, να αναγνωρίσει και να σεβαστεί τη διαφορετικότητα του και να το βοηθήσει να γίνει το καλύτερο δυνατό για το ίδιο το παιδί.
Οι ημέρες των εξετάσεων πλησιάζουν, καλή επιτυχία λοιπόν σε όλους τους υποψηφίους, σ’ εκείνους που τώρα θέτουν τα θεμέλια στην απαρχή της ενήλικης ζωής τους, αλλά και σ’ εκείνους που δίνουν ως ενήλικοι επιπλέον ευκαιρίες στον εαυτό τους για την απόκτηση επιπλέον δεξιοτήτων και ικανοτήτων......
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου