Διαταραχές σίτισης και κατάποσης σε παιδιά

Η Μαρινέλλα Τσουκαλά M.A., CCC-SLP, Παθολόγος Λόγου και Ομιλίας, Ιδρυτής και Επιστημονικός Διευθυντής του Κέντρου "Λέγειν", εξηγεί εξηγεί στο Υγείαonline.gr, πως μπορούν να αντιμετωπιστούν οι διαταραχές σίτισης και κατάποσης στα παιδιά.

Τι είναι οι διαταραχές κατάποσης;

Οι διαταραχές κατάποσης (“δυσφαγίες”) εμφανίζονται σε διάφορες φάσεις της διαδικασίας κατάποσης:

• στοματική φάση: δυσκολίες σε θηλασμό, μάσηση και προώθηση τροφής ή υγρών στον φάρυγγα
• φαρυγγική φάση: δυσκολίες στην έναρξη της κατάποσης, προώθησης της τροφής ή των υγρών στον φάρυγγα, κλείσιμο των αεραγωγών ώστε να μην εισέλθει τροφή ή υγρό στον αεραγωγό (εισρόφηση) και να αποφευχθεί ο πνιγμός
• οισοφαγική φάση: δυσκολίες στην χαλάρωση και σύσφιξη των ανοιγμάτων στο επάνω και στο κάτω άκρο του φάρυγγα και προώθηση της τροφής στον οισοφάγο

Ποια είναι κάποια από τα αίτια των προβλημάτων στη σίτιση και την κατάποση στα παιδιά;

• διαταραχές του νευρικού συστήματος (εγκεφαλική παράλυση, μηνιγγίτιδα, εγκεφαλοπάθεια)
• γαστρεντερικές παθήσεις
• πρόωρος τοκετός / χαμηλό βάρος γέννησης
• καρδιοπάθειες
• σχιστίες ή υπερώιο-σχιστία
• παθήσεις των αεραγωγών

Ποιές είναι οι ενδείξεις και τα συμπτώματα των προβλημάτων σίτισης και κατάποσης;

Στα πολύ μικρά παιδιά, αυτά μπορεί να είναι:

• υπερέκταση ή ακαμψία του κορμού κατά το γεύμα
• εκνευρισμός ή μειωμένη εγρήγορση κατά το γεύμα
• άρνηση ορισμένων μορφών τροφής
• παρατεταμένη σίτιση (πάνω από 30 λεπτά)

Στα γενικά σημεία περιλαμβάνονται:

• υπερβολική σιελόρροια ή διαφυγή τροφών/υγρών από τα χείλη
• γουργούρισμα ή βραχνή/βαθιά φωνή
• βήχας ή τάση εμέτου κατά το γεύμα
• επανειλημμένη πνευμονία ή λοιμώξεις του αναπνευστικού
• δυσκολίες στον συντονισμό της αναπνοής με την κατάποση
• συχνοί έμετοι
• μειωμένη αύξηση βάρους ή ανάπτυξη

Ποιες είναι οι επιπτώσεις των προβλημάτων αυτών για τα παιδιά;

• αφυδάτωση ή κακή διατροφική κατάσταση
• κίνδυνος εισρόφησης (εισόδου τροφής ή υγρού στους αεραγωγούς)
• πνευμονία ή επανειλημμένες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού που μπορούν να οδηγήσουν σε χρόνια πνευμονοπάθεια
• αμηχανία ή απομόνωση σε κοινωνικές εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν γεύμα

Που μπορώ να βρω βοήθεια για το παιδί μου;

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για τα πιθανά ιατρικά αίτια του προβλήματος κατάποσης. Ένας εκπαιδευμένος – πιστοποιημένος Παθολόγος λόγου και ομιλίας μπορεί να αξιολογήσει την σίτιση και την κατάποση και να προτείνει θεραπεία όταν χρειάζεται. Πολλοί ειδικευμένοι ιατροί, Παθολόγοι λόγου και ομιλίας και άλλοι θεραπευτές επαγγελμάτων υγείας μπορούν να συνεργαστούν στην αξιολόγηση και τη θεραπεία προβλημάτων σίτισης και κατάποσης.

Με ποιον τρόπο αξιολογεί ο Παθολόγος λόγου και ομιλίας τις διαταραχές κατάποσης;

• προσεκτική λήψη του ιατρικού ιστορικού, της ανάπτυξης και των συμπτωμάτων του παιδιού σας
• εξέταση της δύναμης και της κίνησης των μυών που συμμετέχουν στην κατάποση
• παρατήρηση της σίτισης ώστε να εξεταστεί η σωματική στάση, η συμπεριφορά και οι στοματικές κινήσεις του παιδιού κατά την κατανάλωση στερεών και υγρών
• πιθανώς εκτέλεση ειδικών εξετάσεων για την αξιολόγηση της κατάποσης

Ποιες θεραπείες βοηθούν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων κατάποσης;

Η θεραπεία ποικίλλει σημαντικά, ανάλογα με το αίτιο και τα συμπτώματα του προβλήματος κατάποσης.

Μερικές θεραπείες είναι:

• ασκήσεις αύξησης της δύναμης, της αίσθησης και του συντονισμού των μυών που συμμετέχουν στη σίτιση και την κατάποση
• συστάσεις για ειδικές τροφές, εξοπλισμό ή τεχνικές για τη βελτίωση της σίτισης και της κατάποσης

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι συγγενείς ή οι νοσηλευτές;

• κάνοντας ερωτήσεις για να κατανοήσουν το πρόβλημα σίτισης και κατάποσης του παιδιού σας
• επιβεβαιώνοντας ότι έχετε κατανοήσει καλά το θεραπευτικό πρόγραμμα του παιδιού σας
• παρακολουθώντας θεραπευτικές συνεδρίες και εφαρμόζοντας τις συνιστώμενες τεχνικές στο σπίτι και στο σχολείο
• επικοινωνώντας με όλους όσους ασχολούνται με τα προβλήματα σίτισης και κατάποσης και τη θεραπευτική αγωγή του παιδιού σας

Ποιοι Παθολόγοι λόγου και ομιλίας θεωρούνται εκπαιδευμένοι;

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, εκπαιδευμένοι θεωρούνται οι Παθολόγοι λόγου και ομιλίας που κατέχουν πτυχίο master’s ή διδακτορικό, πιστοποιητικό κλινικής επάρκειας από την Αμερικανική Ένωση Λόγου - Γλώσσας - Ακοής (American Speech - Language - Hearing Association: ASHA) και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος της πολιτείας όπου εργάζονται.
Ο πιστοποιημένος Παθολόγος λόγου και ομιλίας εργάζεται σε νοσοκομεία, κλινικές, κέντρα εξωτερικής νοσηλείας, ιδιωτικά κέντρα, σχολεία.
Συνιστάται στους γονείς να ζητούν Παθολόγο λόγου και Ομιλίας με πιστοποίηση ASHA και εμπειρία στη διάγνωση και τη θεραπεία των προβλημάτων σίτισης και κατάποσης σε παιδιά.