Μήπως τελικά οι δίαιτες μας παχαίνουν;

Ο Δημήτριος Πέτσιος Msc, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc Διατροφής και Άσκησης, Μέλος του Π.Σ.Δ. & Ελληνικής Εταιρείας Λιπιδιολογίας & Αθηροσκλήρωσης (Ε.Ε.Λ.Α.), Γενικός Διευθυντής του δια…της Τροφής, εξηγεί γιατί οι δίαιτες μπορούν να φέρουν στον οργανισμό μας, τα αντίθετα αποτελέσματα.

• Πόσες φορές έχετε προσπαθήσει να χάσετε βάρος ακολουθώντας μια δίαιτα, υποθερμιδική κατά βάση, μόνο και μόνο για να ανακαλύψετε ότι αργά ή γρήγορα έχετε επαναπροσλάβει όχι μόνο όλο το αρχικό σας βάρος αλλά και ίσως περισσότερο από αυτό;

• Έχετε ποτέ αναρωτηθεί γιατί συμβαίνει αυτό;

• Γιατί άραγε κυκλοφορούν κατά καιρούς τόσες «πετυχημένες» δίαιτες όπου ανεξάρτητα από τη μέθοδο τους, τελικά μας οδηγούν πίσω στην αφετηρία της προσπάθειας μας, μέσα σε 1 -2 χρόνια;

Ας τα πάρουμε τα πράγματα ένα - ένα

Πρώτον και κύριον, το σώμα μας δεν είναι φτιαγμένο για να αδυνατίζει μόνιμα υπό συνθήκες υποσιτισμού. Καλώς ή κακώς, είμαστε προετοιμασμένοι βιολογικά να αντιστεκόμαστε στο απότομο αδυνάτισμα, καθώς το σωματικό λίπος θεωρείται από τον οργανισμό προσόν για την επιβίωση του. Μην ξεχνάτε ότι ως είδος επικρατήσαμε ως σήμερα αντιμετωπίζοντας λιμούς, πολέμους και γενικότερα μειωμένη πρόσβαση σε τροφή.

Έτσι, όταν το σώμα αντιλαμβάνεται «έλλειψη τροφής» ενεργοποιεί άμεσα δεκάδες μηχανισμούς που έχουν ως σκοπό την αποφυγή απώλειας λιπώδους ιστού, μιας κι αυτός αποτελεί εξ ορισμού αποθήκη ενέργειας.

Μερικοί από αυτούς είναι η μείωση των καύσεων μας, η χρήση άλλων υποστρωμάτων ενέργειας (π.χ. «καίμε» μυϊκό ιστό) και η αποδοτικότερη παροχή ενέργειας (κετογέννεση) από το ίδιο το σωματικό λίπος. Το αξιοσημείωτο είναι πως ο μεταβολισμός μας συνεχίζει και δρα περίπου με τον ίδιο τρόπο ωσότου καλυφθεί το χαμένο βάρος - ίσως και λίγο παραπάνω - ώστε να είναι ακόμα καλύτερα προετοιμασμένος για την επόμενη «εποχή των ισχνών αγελάδων».

Προσθέστε τώρα και το γεγονός ότι το μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα μιας αυστηρής δίαιτας στη διατροφικές μας συνήθειες είναι μάλλον επιβλαβές. Άλλωστε, η παρατεταμένη στέρηση μας αποδίδει το ρόλο ενός ελατηρίου ασφυκτικά συμπιεσμένου, που κάποια στιγμή θα εκτονωθεί και θα φτάσει πολύ πιο ψηλά από το αρχικό του σημείο...

Οι αντιδραστικές, ψυχολογικές συνέπειες θα είναι φυσικά να υποτροπιάσουμε όχι μόνο στις παλιές κακές συνήθειες αλλά πιθανότατα να υιοθετήσουμε νέες, λανθασμένες τακτικές ακόμα και διατροφικές ακρότητες ή απωθημένα. Θα οδηγηθούμε έτσι στην επαναπρόσληψη βάρους, κάτι που επιδιώκει άλλωστε και το ίδιο το σώμα, όπως είδαμε παραπάνω.

Σε όλη αυτήν την ιστορία, το «κερασάκι στην τούρτα» της αποτυχίας είναι ουσιαστικά η έλλειψη προετοιμασίας και εκπαίδευσης του ατόμου όχι μόνο ως προς τις παραπάνω έννοιες, αλλά κυρίως ως προς τη διατροφική του συμπεριφορά εν γένει.

Η διατροφή δεν είναι μια παρένθεση στη ζωή μας, π.χ. σαν μια φαρμακευτική αγωγή που αρχίζει και τελειώνει και μετά τη συντηρούμε -όπως υποθετικά κάνουμε με μια δίαιτα-.

Οι διατροφικές μας συνήθειες έχουν κοινωνικό-οικονομικά, συναισθηματικά και γενικότερα βιωματικά υπόβαθρα και προεκτάσεις όπου είναι και μέρος του χαρακτήρα μας. Θα παραήταν εύκολο να τις αλλάζαμε με μια δίαιτα αφού καμία δεν μπορεί να εξασφαλίσει κάτι τέτοιο, όσο καλά σχεδιασμένη και να είναι.

Το πρόβλημα της παχυσαρκίας είναι πολυπαραγοντικό και πολύπλοκο άρα και η και η λύση του ανάλογη, αφού απαιτεί κάτι παραπάνω από ενασχόληση μόνο με το «τι θα φάμε»...